Belgocontrol en NMBS kunnen niet zonder regering

Zonder nieuwe federale regering rijden er weldra geen treinen meer. Ook het vliegverkeer in België ligt dan lam. Ondenkbaar? Alvast niet volgens de revisoren van Belgocontrol en NMBS.

Observatoren beweren weleens dat een regering er niet toe doet. België werkt al langer dan een jaar zonder. Wie maalt erom?

Die observatoren zouden beter eens kijken naar bijvoorbeeld de overheidsbedrijven Belgocontrol en NMBS. De vervoersbedrijven, voor respectievelijk lucht en spoor, legden in 2010 bar slechte cijfers neer. Bij beide bedrijven keurden de revisoren de jaarrekeningen uiteindelijk en enkel zonder voorbehoud goed, met heel wat omzichtige formuleringen en voorwaarden. Maar de kern van de verklaring is dat het duo slechts overlevingskansen heeft, mits strikt en snel wordt ingegrepen.

Belgocontrol en NMBS hebben wel meer gemeen dan hun overheidskarakter, en hun vervoersbedrijvigheid. Ze bouwen allebei op een wankele constructie. Belgocontrol kent een structurele onderfinanciering omdat de diverse regeringen in België er niet uitkomen wie wat betalen moet. Bij de spoorwegen zet een wankele drieledige constructie van NMBS Holding, operationele vervoerdochter NMBS, en spoorbeheerder Infrabel, de Belgische kwaal voluit in de verf. Het onzinnige trio is een perfecte illustratie voor de formulering Petit pays petit esprit. In het kleine Belgenlandje is samenwerken blijkbaar onmogelijk. Men doet er niets liever dan elkaar beduvelen en vliegen afvangen. Tijdens een persontmoeting na de algemene vergadering van NMBS Holding de voorbije week kon CEO Jannie Haek eens te meer een giftige uitval naar dochter NMBS niet laten. Jannie Haek dankt zijn postje aan zijn sp.a-partijkaart en zijn voormalige functie als kabinetschef van Johan Vande Lanotte. Graag benadrukt Haek dat “het buitenland” de Belgische treinstations bewierookt om hun herwaardering. We willen niet te cynisch doen. Maar wie geregeld op de perrons staat van de hoofdstations op de Brusselse noord-zuidas, zal bij die boude bewering wellicht de wenkbrauwen fronsen.

De opmerking van Haek is typerend voor de NMBS-misgeboorte. Dochter NMBS moet reizigers vervoeren, maar de holding mag de stations commercialiseren. Het personeel dat die reizigers vervoert, wordt bovendien gedetacheerd via die holding. Uiteraard zorgt zo’n constructie voor totaal onnodige meerkosten. Ze verhoogt evenmin de efficiëntie en snelheid in besluitvorming.

Ook Belgocontrol timmert op een wankele vloer. De luchtverkeersgeleiders brengen het verkeer naar de regionale luchthavens, maar worden voor die toch wel belangrijke dienstverlening te weinig vergoed. Federale en gewestregeringen raken er maar niet uit wie voor de kosten moet opdraaien. Al voor het tweede opeenvolgende jaar waarschuwt de revisor voor een faillissement. Alleen is het zo dat schuldeisers geen beslag kunnen leggen op de goederen van een overheidsonderneming.

Een nieuwe federale regering moet snel schoon schip maken met de wankele constructies. Zo niet wordt de prijs voor de politieke impasse het lamleggen van lucht en spoor. Liever niet dus.