Dit weekend stemmen de Zwitsers over een radicaal voorstel: niemand in een bedrijf mag meer dan twaalf keer verdienen van wat de laagste werknemer er verdient. De kans is groot dat de wet er ook echt komt.
Want in Zwitserland is de uitslag van referenda bindend. Het volk kan elk parlementsbesluit achteraf torpederen of zelf een wetsvoorstel formuleren en er laten over stemmen. Dat laatste gebeurt nu met het volksinitiatief 1:12, dat de jongsocialisten dit weekend voorleggen aan de Zwitsers.
Het wetsvoorstel bepaalt dat niemand in een bedrijf meer mag verdienen dan twaalf keer het loon van degene die het minst verdient. Het zou betekenen dat de staat diep ingrijpt in de structuur van Zwitserse bedrijven. Toch is het niet kansloos.
Veel Zwitsers staan sympathiek tegenover het idee om de miljoenensalarissen en -bonussen aan banden te leggen. Zeker als de relatie met de prestaties van een bedrijf volkomen zoek is. Dat was de afgelopen jaren vooral het geval bij de wereldspelers UBS en Credit Suisse. Terwijl UBS met miljarden Zwitsers belastinggeld overeind was gehouden en miljarden verspeelde, betaalde de bank een nieuwe directeur een welkomstpremie van 21 miljoen euro.
Zwitserlands op een na grootste bank Credit Suisse beloonde haar topman Brady Dougan in 2009 met 72 miljoen euro. Bovendien hangt de bank een boete boven het hoofd van de Amerikaanse justitie van meer dan een miljard euro wegens medeplichtigheid aan belastingontduiking. Dat gebeurde in de periode-Dougan.
Goed fatsoen
Het ongenoegen van de Zwitsers bleek al door het succes van het Abzocker Initiative, het referendum tegen ‘afzetterij’. Dat werd in maart goedgekeurd. Voortaan moet de aandeelhoudersvergadering van een bedrijf de vergoedingen van het topmanagement vastleggen. De kleine tandpastafabrikant Thomas Minder, die al jaren bezig was met dit initiatief, kreeg de wind in de zeilen door de financiële crisis. Toen in de week voor het referendum ook bekend werd dat Daniel Vasella, de CEO van Novartis, zichzelf een gouden handdruk van ruim 60 miljoen euro had gegeven, was het pleit beslecht. 68 procent van de Zwitsers ondersteunde het voorstel. De uitslag zorgde voor krantenkoppen over de hele wereld.
Het referendum van zondag gaat nog enkele stappen verder. In dat voorstel krijgt de overheid het recht om in te grijpen in het loonbeleid van private ondernemingen. Maar de campagne voor 1:12 is speels en luchtig. Van zure, humorloze dwarsliggers hebben de linkse jongeren zich ontpopt tot gewiekste pr-professionals. De Zwitsers kregen een soort parkeerschijven in de brievenbus waarop ze konden zien hoe lang een topmanager moet werken voor hun eigen maandsalaris. Voor een maandloon van 6500 euro – toch niet slecht – moet Brady Dougan niet eens elf minuten voor Credit Suisse werken. (RH)
