Uitweg uit de crisis volgens Peter De Keyzer

Trends.be zoekt een uitweg uit de crisis. Wij vroegen de vooraanstaande economen in het land om drie voorstellen te doen aan de regering Di Rupo. Drie voorstellen die ons land uit de economische crisis halen, volgens Peter De Keyzer, hoofdeconoom van BNP Paribas Fortis.

De drie prioriteiten voor de regering Di Rupo moeten een aantal voorwaarden tegelijk vervullen. In de eerste plaats moeten de maatregelen op korte termijn veel geld kunnen opleveren. Het begrotingstekort moet nu afgebouwd worden, niet binnen vijf jaar.

In de tweede plaats mogen de maatregelen de langetermijngroei niet afremmen en zouden ze minstens de concurrentiekracht moeten opkrikken.

Tenslotte moeten de maatregelen ook de overheidsuitgaven structureel en drastisch aanpakken. Of met andere woorden: de overheid moet liefst een bindend meerjarenplan aankondigen om haar efficiëntie structureel op te drijven. Dat biedt immers het vooruitzicht op mogelijk lagere belastingen in de toekomst.

1. Inkomsten: verhoging van BTW – verhoging roerende voorheffing – verhoging onroerende voorheffing.

Deze maatregelen kunnen alvast op korte termijn veel geld opbrengen. Hoewel de onroerende voorheffing een heilig huisje lijkt in een land als België, lijkt een dergelijke maatregel niet a priori uitgesloten. Samen met een verhoging van de roerende voorheffing zijn dit hoe dan ook verkapte vermogensbelastingen. Het voordeel is dat die belastingverhogingen de economische groei allicht meer zullen sparen dan andere belastingen. Zeker als ze gepaard zouden gaan met een evenredige verlaging van de lasten op arbeid en een efficiëntere overheid zou het maatschappelijk draagvlak misschien groter kunnen zijn dan gevreesd. Het vooruitzicht op groei én een efficiëntere overheid is immers de enige geloofwaardige garantie dat de belastingen in de toekomst opnieuw verlaagd zouden kunnen worden.

2. Concurrentiekracht: verlaging arbeidskosten – indexsprong – strenger werkloosheidsregime.

Binnen een muntunie is de combinatie “verhoging BTW” samen met “verlaging arbeidskosten” het enige alternatief voor een devaluatie. Binnenlandse producten worden goedkoper en dus aantrekkelijker voor consumenten terwijl de uitvoersector concurrentiekracht wint. Om te vermijden dat de hogere BTW zich onmiddellijk vertaalt in hogere lonen en de concurrentiekracht opnieuw aantast, is minstens een indexsprong nodig. Lagere arbeidskosten op zich vullen nog geen vacatures in. Daarvoor is ook een verdere beperking van de duurtijd van de werkloosheidsuitkeringen nodig. Dat moet ervoor zorgen dat de bedrijven er makkelijker in slagen om aan het juiste personeel te raken.

3. Uitgaven: nominale bevriezing van de overheidsuitgaven (op alle niveaus) voor minstens de volgende 5 jaar.

Er zal allicht alleen maar een draagvlak zijn voor verdere belastingverhogingen indien er het vooruitzicht is op een meer veerkrachtige economie, sterkere economische groei en een efficiëntere overheid. Zonder dat vooruitzicht zijn hogere belastingen alleen maar de voorbode van nog hogere belastingen. Een nominale bevriezing van de overheidsuitgaven biedt burgers en bedrijven de garantie dat de hogere belastingen vooral zullen gebruikt worden voor schuldafbouw en niet voor bijkomende lopende uitgaven.

Een nominale bevriezing van haar budget zal de overheid overigens heel snel dwingen om zelf efficiënter te gaan werken. Een systeem als de perequatie (waarbij de ambtenarenpensioenen de loonstijging van actieve ambtenaren volgen) wordt dan heel snel onhoudbaar en zal dan automatisch snel worden aangepakt. Ook binnen de sociale zekerheid zal een bevriezing van het budget snel leiden tot een zoektocht naar efficiëntiewinsten en een veel grotere responsabilisering van artsen, ziekenhuizen en patiënten.

De maatregelen hierboven vallen eenvoudig samen te vatten. De belastingen moeten verhoogd worden daar waar ze het minste impact zullen hebben op de economische groei. De verlaging van de uitgaven moet bovendien zo gestructureerd worden dat het de overheid minstens tijdelijk in een budgettair keurslijf dwingt. Dat zou het vertrouwen van de bevolking en bedrijven zelfs nog kunnen verhogen. Ten slotte moeten een aantal maatregelen genomen worden die de economische groei kunnen ondersteunen. In tegenstelling tot het verleden zal die groei er vandaag alleen maar komen dankzij structurele hervormingen voor een veerkrachtiger economie en niet door een gullere overheid.