‘Trump en Johnson zijn aan het verliezen’

Dit is de tijd van de ontrafeling van de globale economie: een peperdure operatie zonder winnaars. De schade beperken is het hoogst haalbare. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

Met figuren als de Amerikaanse president Donald Trump en de Britse premier Boris Johnson is het economische nieuws een eindeloze soapserie geworden. Zelfs als Trump een handelsakkoord met China kan sluiten, zal dat hooguit een staakt-het-vuren zijn en nooit de definitieve deal die de relaties met China voor jaren in de juiste plooi legt. En zelfs als Johnson toch voldoende water in de wijn doet om een brexit-deal mogelijk te maken, is dat slechts het startpunt van jarenlange onderhandelingen met de Europese Unie die zich als heel moeilijk aankondigen. Ook na een harde brexit blijven die innig verstrengelde handelspartners tot elkaar veroordeeld.

Het patroon is bekend: de euforie over een vermeende doorbraak aan een van beide fronten houdt hooguit enkele dagen stand, tot iedereen met de neus op de feiten wordt gedrukt. Dit is de tijd van de ontrafeling van de globale economie: een peperdure operatie zonder winnaars. De schade beperken is het hoogst haalbare. De wereld zal moeten leren leven met die permanente onzekerheid, maar daar zijn de bedrijven nog niet aan toe. De forse terugval van de bedrijfsinvesteringen dreigt zich op korte termijn te wreken in een recessie, en op lange termijn in een nog tragere stijging van de productiviteit en de economische groei.

Gelukkig ligt de consument nog niet wakker van de hoofdpunten van het buitenlandse nieuws. Voor Jan Modaal telt de zekerheid van de eigen baan en het loon aan het einde van de maand. Beide sleutelvariabelen houden overal in het Westen nog mooi stand, en dus rolt het geld nog, zelfs in de belegerde economieën. “De gewone Britten geven geld uit alsof er niets aan de hand is”, zegt de Belg Gertjan Vlieghe, die een topfunctie bekleedt bij de Britse centrale bank

Een no-deal brexit zou brutaal een einde maken aan die vreemd staat van genade. De schattingen van de schade voor de Britse economie lopen nog uiteen, maar Gertjan Vlieghe zegt: “Dan riskeren we een ontwrichting van de Britse economie. Dan spreek je niet meer over economische onzekerheid, maar over een aantasting van het Britse economische potentieel.” Dat belet Boris Johnson niet om hoog spel te spelen. Zijn do-or-die- strategie moet een betere deal losweken bij de Europese Unie. De economische controle over Noord-Ierland blijft de inzet van de strijd: een regio met 1,8 miljoen zielen en een bruto binnenlands product (bbp) van 45 miljard euro, of niet eens 0,3 procent van het bbp van de Europese Unie.

Het is een dure principekwestie. Europa wil Noord-Ierland in de douane-unie houden om een fysieke grens met Ierland te vermijden, maar dat dwingt het Verenigd Koninkrijk ertoe te kiezen tussen pest en cholera. Als het Verenigd Koninkrijk toegeeft aan Europa, blijft het trotse imperium voor onbepaalde tijd een vazalstaat, die gebonden blijft aan de Europese handelsverdragen, zonder dat het nog iets in de pap te brokkelen heeft. Als het Verenigd Koninkrijk niet toegeeft, riskeert het een dure no-deal brexit. Johnson probeerde zich eerst onder die verscheurende keuze uit te bluffen, maar hij ging de voorbije dagen alsnog op zoek naar een deal.

Zit de brexit in de finale fase, dan bevindt een handelsakkoord tussen de Verenigde Staten en China zich in fase 1, tenminste als we Donald Trump mogen geloven. De Verenigde Staten verhogen de importtarieven op Chinese goederen voor een waarde van 250 miljard dollar niet van 25 naar 30 procent. In ruil zal China meer landbouwproducten uit de kiesdistricten van Trump kopen en zal het beperkte toegevingen doen over de bescherming van intellectuele eigendom.

China lijkt de grote winnaar van die deal. De bereidheid om Trump ter wille te zijn slinkt, nu het einde van de ambtstermijn van Trump in zicht komt, en de Amerikaanse economie kwetsbaarder lijkt te worden dan de Chinese. Als Trump niet uitkijkt, komt hij in de positie van Johnson, met China in de rol van onverzettelijke tegenstander die het overwicht heeft. Wordt vervolgd, want beide heren zijn van hun eerste plotwending niet gestorven.