‘Stijgende rente doet Vlaanderen meer pijn’

Kris Peeters en Koen Geens willen de komende vijf jaar de overheidsfinanciën verder saneren. Maar dan moeten er wel snel regeringen gevormd worden, want onzekerheid en een stijgende rente treffen vooral Vlaanderen.

De CD&V streeft naar een sluitende begroting in 2016, zeggen Vlaams minister-president Kris Peeters en federaal minister van begroting Koen Geens in koor. Van een uitstel tot pakweg 2018 – zoals N-VA bepleit – is geen sprake.

“We zijn Europese engagementen aangegaan. Hoe sneller het evenwicht er is, hoe beter voor de overheidsfinanciën”, benadrukt Kris Peeters. “De komende twee jaar moet 10 miljard euro gesaneerd worden, waarvan 2,5 miljard door de deelstaten. Sommige van onze voorstellen, zoals het optrekken van het belastingvrije minimum, treden pas in 2017 in werking. We blijven ook werken aan de loonlastenverlaging. Bovenop wat al in het concurrentiepact was opgenomen, staat in het verkiezingsprogramma van CD&V een bijkomende lastenverlaging van 3 miljard euro.”

“Voor het terugdringen van het begrotingstekort, moet niet precies in 2016 of 2017 de veldslag gewonnen worden. De lange termijn is belangrijk,” vult Koen Geens aan, “Twee zaken zijn cruciaal voor de financiële markten en voor de bevolking. Ten eerste de schuldafbouw. Daarin zijn we vrij ambitieus zijn: tegen 2020 moet de staatsschuld gedaald zijn tot 80 procent van het bbp. Daarnaast is er de pensioenopbouw. De Nationale Bank wees er onlangs op dat we driekwart van de prefinanciering van de pensioenen waarmaken als we jaarlijks een structureel overschot van 0,75 procent boeken. Daarom maakt CD&V zo’n punt van primaire overschotten. We kunnen de last niet naar de toekomst blijven doorschuiven. ”

Heeft de vorige regering voldoende gedaan?

GEENS. “Er zijn voor 22 miljard euro inspanningen gedaan. Ik wil een mythe doorprikken. De overheidsfinanciën werden gesaneerd bij een economische groei van 0,4 procent. Het is niet eerlijk om de tekorten van vijf jaar geleden zomaar te vergelijken met die van vandaag. Je moet kijken welk beleid je hebt gevoerd. We praten over een fundamenteel meningsverschil. De mensen verstaan dat misschien niet, maar de ondernemingen zouden het wel moeten begrijpen.”

De fundamentele kritiek is dat het niet om 22 miljard besparingen gaat.

GEENS. “Ik had het over inspanningen. Die bestaan voor een derde uit besparingen zijn, een derde extra lasten en een derde diverse maatregelen. Dat is de gouden regel van Herman Van Rompuy en die werkt. De meeste inspanningen waren structureel. Ik hoor dat er te weinig bespaard zou zijn. De kritiek van de N-VA luidt: het is maar 4 miljard, geen 22 miljard. Dat is economisch en rekenkundig fundamenteel fout.”

Is de verhouding 1/3-1/3-1/3 ook de komende jaren het schema om de overheidsfinanciën op orde te krijgen?

GEENS. “Wat mij betreft niet, maar met een zes partijenregering wordt het moeilijker. We moeten blijven inzetten op besparen in de uitgaven.”

Wat is voor u de ideale verhouding?

GEENS. “Wat het CD&V-programma zegt. We plannen een nominale bevriezing van de primaire uitgaven en een groeipad voor de sociale zekerheid van slechts 0,9 procent. Dat is relatief weinig. De vorige regering heeft de uitgaven voor volksgezondheid met nauwelijks 1 procent doen stijgen, de werkloosheidsuitgaven zijn in reële termen zelfs gedaald. We zullen proberen vol te houden en beter te doen. Ons plan van 17,4 miljard euro wordt slechts door 3 miljard nieuwe inkomsten gefinancierd.”

Is het ‘Belgische recept’ een gezonde manier om onze economie de volgende vijf jaar te beheren? Mag het geen pijn doen?

GEENS. “Wat mag geen pijn doen? Het is niet de bedoeling om de mensen pijn te doen om ze pijn te doen. Andere landen hebben met hun recepten veel minder groei gerealiseerd. België staat vandaag nog altijd een stuk verder dan zij, en heeft zijn bbp kunnen opkrikken tot boven het niveau van voor de crisis. Maar we klagen nu eenmaal graag. Wij zijn erin geslaagd om in een moeilijk land op alle niveaus te besparen: vorig jaar 2,6 procent deficit, dit jaar 2,2 procent. We hadden 2,15 procent beloofd. Maar blijkbaar is dat goede nieuws niet de moeite waard.”

Moet de volgende federale regering een meerderheid hebben in Vlaanderen?

PEETERS. “Het is normaal dat we daarvoor gaan. Ik vind het vreemd dat sommige partijen nu al zeggen dat dit voor hen niet hoeft. Als je 541 dagen onderhandelt en iedereen zit te smeken om een federale regering, dan moet je kijken hoe je eruit geraakt. Maar het is logisch dat we voor een Vlaamse meerderheid gaan.”

Wat als de financiële markten zenuwachtig worden en de rente stijgt naarmate een federale regering uitblijft?

PEETERS. “Eind 2011 hadden we een rente van 5,8 procent. Ondernemers kwamen op hun knieën smeken om een federale regering. Hun klanten maakten zich zorgen. Nu staat de rente op 2,1 procent nadat wij onze verantwoordelijkheid hebben genomen. Dat is de verdienste van de federale regering.”

Is een lange formatieperiode geen wapen in de handen van Franstaligen? De hogere rente als pestbelasting?

PEETERS. “Vlaanderen is de meest open economie ter wereld. Als de langetermijnrente stijgt, doet dat de Vlaamse bedrijven relatief meer pijn. De Waalse economie, die meer overheidsgedreven is, ziet er toch anders uit. Zodra de knipperlichten beginnen te branden, komt er vanuit Vlaanderen een grotere druk om een federale regering te vormen. Ik heb de indruk dat de Franstaligen dat ook weten.”