Het Rekenhof is kritisch voor de meerjarenraming van de Vlaamse regering. In een advies, dat Belga kon inkijken, herhaalt de begrotingswaakhond zijn kritiek op de Oosterweel-aanpak en worden er vraagtekens geplaatst bij een reeks andere inkomsten en uitgaven.
Volgens het hof houdt de meerjarenraming geen rekening met eerder besliste groeipaden voor personen met een handicap of de kinderopvangsector. Verder is het volgens het Rekenhof niet zeker dat er voldoende middelen zullen zijn om de 3 procent-norm voor O&O te halen. Het Rekenhof wijst ook op de groeiende Vlaamse schuldenberg.
Oosterweel
Op 20 november keurde de Vlaamse regering de meerjarenraming goed. Daaruit blijkt dat de Vlaamse begroting de komende jaren in evenwicht zal zijn en zelfs overschotten zal boeken, tot 2 miljard in 2021. Maar dat kan enkel als de bouwkosten voor de Antwerpse Oosterweelverbinding buiten het plaatje worden gehouden. Dat gaat om jaarlijks zo’n half miljard euro. Worden die uitgaven wél meegerekend, dan duiken de begrotingscijfers de eerstkomende jaren in het rood, tot zelfs bijna -941 miljoen euro in 2018. De regering verdedigt haar aanpak door de Oosterweel te bestempelen als een “zichzelf terugverdienende investering”, met name dankzij de toekomstige tolinkomsten.
Maar maandag bleek al dat het Rekenhof kritiek heeft op die Oosterweel-aanpak. Dat de eenmalige uitgaven voor de asielcrisis buiten het plaatje worden gehouden, kan het Rekenhof nog begrijpen omdat daar Europese afwijkmogelijkheden zijn voorzien.
Voor de Oosterweel-uitgaven is het “minder duidelijk op welke basis wordt afgeweken”. En omdat de begroting door de Oosterweel-uitgaven in het rood duikt, wijkt de Vlaamse regering af van het afgesproken begrotingstraject. Dat traject voorzag een evenwicht in 2017 en 2018. Volgens het Rekenhof zal Vlaanderen ook opnieuw rond de tafel moeten gaan zitten over de Belgische begrotingsafspraken.
In het rapport staat letterlijk: “De voorliggende meerjarenraming 2016-2021 van de Vlaamse overheid noodzaakt overleg in het kader van het stabiliteitsprogramma of van het convergentietraject dat België ten aanzien van de Europese budgettaire doelstellingen moet nakomen”.
Onzekerheid inkomsten
Maar het Rekenhof zit met nog meer vragen. Zo bestempelt het de ingeschreven inkomsten uit de kilometerheffing en de vergroende verkeersbelasting als “onzeker”. Verder is de ambitie om tegen 2020 te voldoen aan de 3 procent-norm voor Onderzoek en Ontwikkeling onzeker. “Het is niet duidelijk of de meerjarenraming in voldoende middelen voorziet om die doelstelling te halen. Er wordt in de begroting ook geen groeipad meer meegegeven naar de 1 procent-norm voor de publieke sector”.
Het Rekenhof wijst er ook op dat de meerjarenraming geen rekening houdt met eerder besliste groeipaden in welzijn. Het gaat dan met name om de geplande invoering van de persoonsvolgende financiering voor personen met een handicap en het groeipad voor de gelijkschakeling van subsidiebedragen in de kinderopvang.
De begrotingswaakhond wijst ook op de oplopende Vlaamse schulden. Die schuldenberg groeit van bijna 26 miljard euro in 2016 naar meer dan 32 miljard euro in 2021. In dezelfde periode stijgt de schuldgraad van 65 procent naar 71 procent. “De voortdurend stijgende trend van de schuld sinds 2009 wijkt af van de trend van geleidelijke schuldafbouw in de voorgaande periode (1990-2008)”, merkt het Rekenhof op. Het hof erkent wel dat een deel van de schuldtoename te verklaren is door de uitbreiding van de consolidatiekring en schuldoverdracht in het kader van de zesde staatshervorming. Niettemin zullen de rentekosten de komende jaren oplopen van 431 miljoen euro in 2016 naar 640 miljoen euro in 2021.
Kritiek oppositiepartijen
Oppositiepartijen Groen en sp.a zien in het Rekenhof-rapport een bevestiging van hun kritiek op de meerjarenraming van de Vlaamse regering. Groen-fractieleider Björn Rzoska: “de meerjarenraming die Turtelboom heeft ingediend is ongeloofwaardig. Als het Rekenhof letterlijk schrijft dat de meerjarenraming ‘geen rekening houdt met reeds besliste groeipaden’ voor middelen voor mensen met een beperking, het Vlaams Zorgfonds en de kinderopvang, dan is het voor Groen meteen duidelijk dat Turtelboom grote lacunes heeft gelaten”. “Als zoveel belangrijke onderdelen van Turtelbooms raming onzeker, onduidelijk en onvolledig zijn, is het voor mij duidelijk: de begrotingswaakhond maakt brandhout van de berekeningen van minister Turtelboom”, aldus Rzoska.
Sp.a-begrotingsspecialist Jan Bertels sluit zich aan: “Uit het rapport blijkt dat er geen geld is voor de beloftes in welzijn, kinderopvang, personen met een handicap en ziekenhuisinvesteringen”. Bertels wijst ook op de oproep van het Rekenhof om met de andere deelgebieden te overleggen over de begrotingsafspraken en de schuld. “Dat vragen wij al lang”, aldus Bertels. (Belga/NS)
