‘Nieuwe bedden in rusthuizen volstaan niet’

Het is niet omdat er meer ruimte komt voor private spelers, dat de kostprijs van senioren die zware zorgen nodig hebben, ook daalt. Dat zegt Trends-redacteur Roeland Byl

Een op de zes Vlaamse rusthuizen in Vlaanderen maakt zoveel verlies, dat het met sluiten is bedreigd. Dat zegt Zorgnet-Icuro, de koepelorganisatie die zowel private als publieke werkgevers uit de zorgsector groepeert.

De organisatie is een petitie gestart om de Vlaamse regering ertoe aan te zetten de subsidies per rusthuisbed te verhogen. Onder andere omdat bewoners op steeds hogere leeftijd hun huis verruilen voor een woonzorgcentrum, worden de zorgnoden per bewoners gemiddeld groter. De financiering loopt echter achterop.

Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) beseft de noden van de sector, maar vindt dat de Vlaamse regering niets te verwijten valt. Hij belooft beterschap en wijst op de belofte van de regering-Bourgeois om in de ouderenzorg te investeren met 8400 extra bedden. Jammer genoeg volstaat die belofte niet om de zorgen in de sector weg te masseren.

De problematiek is decennia geleden ontstaan toen Jean-Luc Dehaene fors bespaarde in de ziekteverzekering door geriatrische ziekenhuisbedden over te hevelen naar de rusthuissector. Sindsdien bestaat er een tweedeling tussen gewone rusthuisbedden (ROB) en bedden voor zorgbehoevende patiënten (RVT). De jongste 25 jaar zijn er talloze bedden geconverteerd in RVT-bedden en waren er inhaaloperaties om de financiering in de ouderenzorg te verbeteren. Dat gebeurde in rusthuizen steevast op basis van een historisch gegroeide verhouding van bewoners, niet op basis van de actuele populatie. Het maakt dat in de sector voortdurend een paar duizend zwaar zorgbehoevende patiënten in een gewoon en dus ondergesubsidieerd rusthuisbed lagen. De klacht dat woonzorgcentra financieel kopje onder dreigen te gaan, is dan ook al jaren een terugkerend fenomeen.

De situatie vandaag verschilt echter met het verleden door de gevolgen van de jongste staatshervorming. Omdat die in 2012 al hangende was, stopte het Riziv met het uitschrijven van protocols om ROB-plaatsen in RVT’s te converteren. Uiteindelijk duurde het tot juli 2014 eer de staatshervorming op papier stond. Daardoor staat een sector die sowieso al kampt met een tekort aan middelen om de minimale personeelsbezetting te financieren, nu helemaal met het water aan de lippen.

Sinds halverwege vorig jaar is Vlaanderen bevoegd voor de programmering en financiering in de ouderenzorg. Het is dan ook vreemd dat de minister enigszins geprikkeld reageert en met de vinger naar federale beslissingen uit het verleden wijst. De regering-Bourgeois kondigde immers bij de opmaak van het regeerakkoord vol trots aan dat de zorg een van de twee domeinen is waarin Vlaanderen investeert, zelfs in besparingstijden.

Volgens de afspraken die bij de zesde staatshervorming zijn gemaakt, heeft Vlaanderen tijd tot eind 2017 om initiatieven te nemen voor de uitwerking van zo’n nieuwe financiering. Het valt te hopen dat minister Vandeurzen er in de gesprekken met de sector voldoende van overtuigd raakt dat het niet volstaat 8400 nieuwe rusthuisbedden te beloven. Juist omdat het profiel van de rusthuisbewoners is gewijzigd, moeten die bedden ook voldoende gefinancierd worden. Daarom is het hoog tijd om de daad bij het woord te voegen en werk te maken van een persoonsgerichte financiering in de ouderenzorg. Op die manier krijgt een rusthuis met 85 procent zwaar zorgbehoevende bewoners ook de financiering voor zijn actuele populatie.

Eigenlijk is de petitie van Zorgnet-Icuro voor Vandeurzen ideale munitie om de liberalere collega’s in de Vlaamse regering te overtuigen de problematiek in de ouderenzorg serieus te nemen. Anders gezegd: het is niet omdat er meer ruimte komt voor private spelers, dat de kostprijs van senioren die zware zorgen nodig hebben, ook daalt. Waarmee niet is gezegd dat het private initiatief geen plaats heeft in de zorg.