Nobelprijswinnaar Economie en oud-hoofdeconoom van de Wereldbank Joseph Stiglitz trok zoals elk jaar naar de jaarlijkse economische hoogmis in Davos om er de temperatuur van de wereldeconomie te nemen.
Nobelprijswinnaar Economie en oud-hoofdeconoom van de Wereldbank Joseph Stiglitz trok zoals elk jaar naar de jaarlijkse economische hoogmis in Davos om er de temperatuur van de wereldeconomie te nemen.
“Ik hoop dat de Europese leiders gelijk krijgen met hun optimisme. Maar de fundamentele problemen van de eurozone zijn natuurlijk niet opgelost. Iedereen weet dat je landen en financiële stelsels niet in leven kan houden als ze aan het infuus van de Europese Centrale Bank liggen.”
“De crisis heeft een fundamentele weeffout in het principe van een centrale munteenheid aangetoond: er is geen centraal bankensysteem. Geld en mensen kunnen vrij bewegen in de eurozone, er is geen gezamenlijk depositosysteem, geen gezamenlijk leen- en verzekeringssysteem. Als ze geluk hebben, kunnen de Europese leiders de fout in een jaar of twee herstellen: toegeven dat de invoering van de euro te snel is gegaan en werken aan een echt nieuw, gezamenlijk bankensysteem.”
Wat is daarvoor nodig?
Stiglitz: “De zuidelijke landen moeten niet apart worden aangepakt. Een vorm van schuldkwijtschelding is onvermijdelijk. De eurozone is opgezet om de efficiëntie te verhogen, maar ze doet dat niet. Neem een jonge Ier. Hij kan ervoor kiezen in zijn land te blijven, dat gebukt gaat onder de schulden veroorzaakt door het slechte beleid van de EU. Maar hij kan er ook voor kiezen naar een ander land te verhuizen, dat niet zo’n hoge schuld heeft opgebouwd. Met andere woorden: je onttrekt arbeidsproductiviteit en geld waar het nodig is, en spoort daarmee een inefficiënte verdeling van geldstromen aan. Over de verstorende werking van belastingparadijzen als Luxemburg heb ik het dan nog niet.”
Er bestaat in de noordelijke landen een stevige weerzin om op te komen voor de problemen van de zuidelijke, begrijpt u dat?
Stiglitz: “Ik kan heel goed begrijpen dat mensen zeggen: dit Europa gaat niet werken. Maar als de EU een echte unie wil zijn, dan is er geen andere weg. In de Verenigde Staten is het zuiden ook een constante verliespost. We subsidiëren het in de hoop dat het op een dag zijn eigen geld opbrengt. Daar zeggen we ook niet: laat die staten maar uit de VS stappen. Maar natuurlijk kan de EU er ook voor kiezen een stap terug te doen. Dan wordt het een vrijhandelsverdrag, zoals dat bestaat tussen de VS en Canada. De eurozone is een casco, je moet ze of helemaal afwerken, ofwel afbreken.”
Wat is uw prognose voor 2013 voor de EU? Sommige lidstaten zweren bij een streng fiscaal beleid
Stiglitz: “Dat beleid werkt niet, dat is voldoende aangetoond. 2013 wordt opnieuw een zwak jaar, Spanje is ook in recessie, overal zullen stemmers genoeg krijgen van de karigheid van hun regering. Daar zouden de financiële markten dan weer negatief op reageren. De eurocrisis kan zomaar opnieuw uitbreken.”
Is er een kans dat de euro als munteenheid instort?
Stiglitz: “Ik acht de kans klein dat de eurozone zoals die nu is over vijf jaar nog bestaat. Er komt of een kerngebied met een sterkere munt of het hele bankensysteem wordt aangepast aan de politieke en economische eenheid die de EU is. Gelukkig zien de meeste Europeanen dat nu in en zijn ze bezig het lapwerk dat ze tot nu toe hebben afgeleverd, te herstellen. Mijn grootste zorg is, of ze er snel genoeg mee zijn.”
Renske Heddema
