Marc Buelens

Is Vlaanderen klaar voor de vierde industriële revolutie?

Marc Buelens Professor-emeritus aan de Vlerick Business School.

We moeten snel onze ondernemende krachten bundelen, voor de robots het in onze plaats doen. Dat zegt Marc Buelens, professor-emeritus aan de Vlerick Business School.

In 1982 lanceerde minister-president Gaston Geens DIRV, de derde industriële revolutie Vlaanderen. Onze regio moest klaar zijn voor de opmars der nieuwe technologieën. Het was een periode van groot technologisch optimisme. Imec, Mietec, de Flanders Expo-Hallen in Gent waar de jaarlijkse tentoonstelling Flanders Technology International het grote publiek en de investeerders warm zou krijgen voor de nieuwste technologieën. Vanaf het eind van de jaren tachtig zoog Lernout & Hauspie Speech Productions alle aandacht naar zich toe. Samen met de ondergang van Flanders Language Valley werd er een streep getrokken onder DIRV.

Zijn we nu klaar voor VIRV, de vierde industriële revolutie Vlaanderen? Of laten we die liever aan ons voorbijgaan, en bereiden we ons al voor op de vijfde? Computers zijn out, robots zijn in. Kort door de bocht: een moderne robot ‘denkt’, beslist autonoom en overklast de mens op gebieden waarvan wij dachten dat we altijd wel een streepje voor hadden. Artificiële Intelligentie grijpt om zich heen. IBM heeft van cognitive een speerpunt gemaakt. Het principe achter intelligente robots heet deep learning. Geef de robot geen vis, maar leer hem vissen. Geef de robot geen informatie, maar leer hem informatie te zoeken. Leer dat ding te leren. En maak gebruik van het feit dat computers nooit moe worden, niet ongeduldig zijn, geen schouderklopjes nodig hebben of suikerklontjes moeten krijgen na een trucje. Geef ze de simpele instructie: leer! En sinds enkele jaren kunnen ze die instructie begrijpen en min of meer succesvol uitvoeren.

Is Vlaanderen klaar voor de vierde industriële revolutie?

Robots zullen zich almaar meer aanpassen, meer innoveren en elke dag wat beter worden. Hopelijk in de juiste dingen. Ook hier zijn de grootste bedreigingen tevens de grootste opportuniteiten. Een klein land kan een leidende rol spelen. Gaat Vlaanderen voor VIRV of geeft het voorrang aan chocolade, wafels en een nieuw type donker bier?

Het klinkt zo mooi: mens en machine zullen elkaar steeds aanvullen. De mens heeft nu enkele tientallen jaren geprobeerd de machine te laten leren. Met heel beperkt succes. Dus zo sterk is dat duo nu ook weer niet. Maar sinds enkele jaren is de mens er wel in geslaagd succes te boeken. Machines beginnen in een versneld tempo te leren. Het hek is van de dam. En het patroon wordt stilaan duidelijk: robots zullen liever leren van andere robots. Mensen zijn te emotioneel, te wispelturig, te onvoorspelbaar. In de robotalgoritmes staat alleszins: leer zo snel mogelijk op basis van betrouwbare consistente bronnen, experimenteer, stuur bij waar nodig. Als een robot bij moet leren van een mens of een niet-mens, dan zal hij kiezen voor de betrouwbare partner, niet voor een vat vol tegenstrijdigheden. Wij kunnen onze onbetrouwbare natuur nog charmant vinden, voor een robot is daar niets charmants aan.

En VIRV is onder ons. Je kunt het omschrijven als ‘software is eating the world’. Er zijn chauffeurloze auto’s, 3D-printers, drones die autonoom leveren. Watson van IBM verslaat elke denkkampioen in gelijk welk spel, zelfs als het gaat om dubbelzinnige woordspelingen.

Wat moet de overheid doen? Leiderschap tonen en zelf het voorbeeld zijn van een slimme staat of van een ouderwetse staat? Neemt Vlaanderen actief deel aan de VIRV-vraag die Microsoft-baas Bill Gates lanceerde: “Zouden we robots niet belasten als mensen?”

Weten we welke banen bedreigd zijn en waar er nieuwe zullen ontstaan? Er zullen nieuwe banen komen in totaal nieuwe sectoren. Helaas zouden de nieuwe sectoren weleens heel robotgevoelig kunnen zijn. Als u denkt dat alleen de mens nog nieuwe games kan ontwikkelen, zit u ernaast.

We moeten snel onze ondernemende krachten bundelen, voor de robots het in onze plaats doen.

We moeten dringend nadenken over het statuut van die ‘nieuwe werknemer’. We rijden in een helse vaart naar een netwerkeconomie, waar almaar meer mensen willen, moeten, mogen werken in een statuut dat het midden houdt tussen dat van de werknemer en de zelfstandige. Het is hoog tijd dat we nieuwe banen creëren (de robots zullen er veel overnemen) en mensen begeleiden in die nieuwe banen. We zullen impresario’s nodig hebben die de getalenteerden (en dat zijn we allemaal) begeleiden van baan naar baan, van opdracht naar baan. Het is hoog tijd dat we daar ernstig over nadenken, of zijn we het statuut van de werknemer anno 1950 aan het bijschaven?

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content