Door een indexaanpassing over te slaan, slaat de federale regering geen twee, maar drie vliegen in één klap. De begroting oogt meteen een stuk slanker, de concurrentiekracht van de ondernemingen versterkt en België geeft een positief signaal aan de financiële markten.
Tijdens de begrotingscontrole van februari is minstens voor 2,7 miljard euro extra saneringsinspanningen nodig. Een indexaanpassing overslaan kan helpen om die doelstelling te bereiken.
Volgens het Planbureau wordt de spilindex deze maand nog overschreden. Dat betekent dat de sociale uitkeringen per 1 februari met 2 procent worden verhoogd. Op een budget van 50 miljard euro aan uitkeringen komt dit neer op een extra kostprijs van 920 miljoen euro. Een maand later worden de federale ambtenarenlonen aangepast, op jaarbasis met 150 miljoen euro.
De overschrijding van de spilindex kost de regering dus 1,070 miljard euro. Als ze beslist die verhoging niet toe te kennen, is dus al een belangrijk deel van de begrotingsinspanning geleverd. Maar dan moet die beslissing voor februari genomen worden. Want een indexaanpassing kan in principe niet zomaar worden teruggedraaid. De volgende overschrijding van de spilindex wordt pas in december verwacht.
Dalende rente
Momenteel durft niemand openlijk te pleiten om een indexaanpassing over te slaan, maar achter de schermen wordt er wel over gesproken. En de Nationale Bank publiceert over enkele weken een studie over de index. VDAB-topman Fons Leroy, nota bene iemand met een sp.a-etiket, stak al wel zijn nek uit. Hij stelt voor dat de topambtenaren van de Vlaamse Gemeenschap de volgende indexering aan zich laten voorbijgaan. Dat zou Vlaanderen 150.000 euro opleveren. Als alle ambtenaren – federaal, regionaal, lokaal – dat zouden doen, dan betekent dat een besparing van 500 miljoen euro.
“Het gaat altijd om een substantiële som”, zegt de Leuvense econoom Joep Konings. “Het is een structurele maatregel, want het effect van een niet-doorgevoerde loonaanpassing blijft.” Konings is er ook voorstander van om in de privésector een indexaanpassing over te slaan. Op een totaal van 70 miljard euro indexgerelateerde bezoldigingen in de privésector, betekent een indexsprong van 2 procent een besparing van 1,4 miljard euro. “Je kunt bijvoorbeeld beslissen om 1 procent indexering te gebruiken om de staatskas te spijzen. Het andere procent wordt niet toegekend en geeft ademruimte aan de bedrijven. De relatieve loonkosten dalen en de concurrentiepositie neemt toe. Iets waar onze bedrijven echt nood aan hebben. Een indexaanpassing overslaan is eenvoudig, efficiënt en zorgt voor terugverdieneffecten, want het stimuleert de tewerkstelling. Een ander voordeel is dat overheden met zo’n maatregel een transparant signaal geven aan de Europese instanties wanneer de groei stilvalt. Het betekent evenveel als: “Hoewel het economisch moeilijk gaat, brengen we onze begroting in orde.” Ten derde zal dit het vertrouwen versterken op de financiële markten. Met als gevolg een dalende rente op staatspapier.”
Alain Mouton
