‘Het regeerakkoord zal geen wonderen doen’

Premier Charles Michel heeft zijn plannen voorgesteld in het parlement. Economen zijn alvast niet onder de indruk van het regeerakkoord. Goede bedoelingen staan er genoeg in, maar een trendbreuk zien ze niet. Of ze zal toch niet voor meteen zijn. De nieuwe regering zal haar woorden hard moeten maken met daden.

“Het zijn stappen in de goede richting, stappen die de voorbije jaren niet mogelijk waren”, zegt Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van Petercam. “Dat is al heel wat. Maar het blijven eerste stappen. Er moeten er nog vele volgen.”

Van Craeynest begrijpt dat deze regering niet alle opgestapelde problemen in één keer kan oplossen. Maar het regeerakkoord bevat net iets te veel maatregelen die het verschil niet zullen maken. “De verhoging van de pensioenleeftijd tot 67 jaar is goed, maar het is niet meer dan een signaal. De effectieve pensioenleeftijd moet omhoog, en daarover wordt niks gezegd. Behalve dan dat de nieuwe regering zal sleutelen aan de vervroegde uittredingsmogelijkheden, zoals het optrekken van de leeftijd voor het brugpensioen.”

De hogere forfaitaire aftrek van beroepskosten moet een hoger nettoloon mogelijk maken, maar ook dat maakt geen indruk op de econoom. “Het is sympathiek voor de mensen, maar het zal een beperkt effect hebben op de groei op lange termijn. Ik zie het als een cadeautje, om de gevolgen van de indexsprong te verzachten.”

De indexsprong moet de loonhandicap met de buurlanden helpen weg te werken. “Dat is kiezen voor het haalbare”, meent Van Craeynest. “Het is goed voor de concurrentiekracht, maar het is geen mirakeloplossing. Ik zou liever een grondige verandering van het loonvormingsproces zien. Zo durft het regeerakkoord de loonindexering niet ter discussie te stellen.”

Anciënniteit

“Er staan veel gezonde economische basisprincipes in het regeerakkoord”, zegt Geert Gielens, de hoofdeconoom van Belfius. “Maar de vraag is: hoe werk je ze uit? En over hoeveel tijd spreid je die uitwerking?”

Voorbeelden van vaagheid zijn onder meer te vinden bij het hoofdstuk over de modernisering van de arbeidsmarkt. “Het loon van een werknemer zal niet meer louter afhangen van leeftijd en anciënniteit, maar meer van competenties en productiviteit”, zegt Gielens. “Hoe ga je dat toepassen? En zal het gelden voor elke werknemer? Of enkel voor nieuwelingen op de arbeidsmarkt? Naargelang het antwoord op die vragen zal het effect van die maatregel grondig verschillen.”

Maar concrete doelstellingen geven ook geen zekerheid, aldus Gielens. “Het basispercentage van de werkgeversbijdrage zal op termijn verminderen tot 25 procent. Dat maakt arbeid goedkoper, zodat we meer mensen aan het werk krijgen. Daardoor blijven de pensioenen beter betaalbaar. Maar hoeveel werkgelegenheid zal de loonlastenverlaging creëren? Dat weet je nooit op voorhand. Het hangt ook van de economische toestand af. Die heb je niet in de hand. De Duitse economie, onze belangrijkste exportmarkt, is flink aan het vertragen.”

Sociale chaos

“Het regeerakkoord verkleint de kloof tussen België en zijn buurlanden een klein beetje”, zegt Etienne de Callataÿ, hoofdeconoom van Bank Degroof. “Onze belastingdruk, de financiering van de sociale zekerheid, de omvang van het ambtenarenapparaat, de competitiviteit, en het pensioen- en werklozenstelsel zullen de Europese lijn ietwat naderen.”

Maar ook niet meer dan dat. “De kloof zal overmorgen niet verdwijnen”, zegt De Callataÿ. “Zo zal het regeerakkoord de effectieve pensioenleeftijd niet op het niveau van het buitenland brengen. We moeten meer doen, rekening houdend met het maatschappelijk haalbare. Sociale chaos is nutteloos.”

ACV-voorzitter Marc Leemans noemde het regeerakkoord “een emmer die overloopt van absolute horror”. “Ik ben geschokt door die bewering”, zegt De Callataÿ. “Ook de oppositie gaat te ver als ze spreekt over de vernietiging van de sociale zekerheid en een reusachtig verlies voor de middenklasse. We blijven een genereus land. Onze sociale zekerheid zal nog altijd meer bieden dan het Europese gemiddelde. Het regeerakkoord past enkel hier en daar wat aan. Het zal geen wonderen doen. Maar het zal ons land ook niet kapot maken.”

Het volledige dossier over de maatregelen van de regering-Michel leest u deze week in Trends.