Grexit gaat nooit meer weg

© reuters
Jozef Vangelder
Jozef Vangelder redacteur bij Trends

Een grexit is nog altijd niet afgewend, integendeel. De Griekse premier stuurt aan op nieuwe verkiezingen, die alles weer op losse schroeven kunnen zetten. En het IMF wil pas met vers geld over de brug komen als Griekenland een schuldverlichting krijgt, wat indruist tegen de Duitse wil. Wie denkt dat de Griekse crisis nog goed zal aflopen, moet al een flinke optimist zijn.

De voorbije dagen leek er rust te komen in de Griekse crisis. Het Griekse parlement keurde twee hervormingspakketten goed, zoals geëist door de schuldeisers. Dat maakte de weg vrij voor onderhandelingen over nieuwe noodleningen. De weg naar het behoud van Griekenland in de eurozone was nog lang, maar het leek tenminste de goede kant op te gaan.

Schijn bedriegt echter. De Griekse premier Alexis Tsipras heeft almaar meer moeite om de muiterij van een groep parlementsleden van zijn eigen partij Syriza onder controle te houden. Eerder had hij al de steun van de oppositiepartijen nodig om de hervormingen door het parlement te krijgen. Gisteren moest hij de gemoederen bedaren met het voorstel om een partijreferendum te houden over de voorstellen van de schuldeisers. Daarbij zette hij openlijk zijn eigen positie op het spel. Het referendum zou eerst dit weekend plaatsvinden, maar is nu uitgesteld tot september.

Uitzichtloos

De vraag is hoe lang Tsipras op die manier kan blijven functioneren. Omdat hij voortdurend moet afrekenen met interne weerstand binnen zijn partij, is hij een premier zonder meerderheid in het parlement. Bovendien zal de toestand er niet gemakkelijker op worden. De onderhandelingen met de schuldeisers zijn heropgestart, maar zij willen bijkomende maatregelen vooraleer ze een eerste schijf aan noodhulp storten. Dat kan de muiterij binnen Syriza verder aanscherpen.

Veel opties heeft Tsipras niet om zijn politieke positie te verstevigen. Hij is nog altijd populair in zijn land. Daarom verwachten analisten dat hij nieuwe verkiezingen zal uitschrijven, in september of oktober.

Niets garandeert echter dat de regering-Tsipras II zich welwillender zal opstellen tegenover de schuldeisers. Tsipras weet veel beter dan de Europese tenoren hoe hij het Griekse volk kan bespelen. De situatie van de Griekse economie is nog altijd uitzichtloos. Dat zou Tsipras kunnen verleiden rustig de andere kant op te kijken bij de dictaten van de schuldeisers, en opnieuw de Robin Hood van Griekenland te spelen. Als de Griekse schuld dan toch niet meer terug te betalen valt, kan je haar tenminste electoraal recycleren.

Tactische fout

Maar Tsipras is niet het enige struikelblok op de weg naar de Griekse redding. De schuldeisers zitten niet op een lijn. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) neemt wel deel aan de onderhandelingen met Griekenland, maar wil pas met geld over de brug komen als Griekenland een schuldkwijtschelding krijgt. Daar willen de eurolanden niet van weten, met Duitsland op kop. Zij willen hoogstens over een schuldherschikking spreken – in de vorm van langere looptijden of lagere intrestvoeten – op voorwaarde dat Griekenland de overeengekomen hervormingen op het terrein waarmaakt.

Het wordt duidelijk dat het IMF in deze zaak zijn geloofwaardigheid op het spel heeft gezet. Het sprong de voorbije jaren mee in de bres, en gaf een noodlening aan Griekenland, tegen zijn eigen regels in. Die regels bepalen dat het IMF geen noodleningen mag verstrekken aan landen met een onhoudbare schuld. Bovendien moet het land bewijzen dat het in staat is de hervormingen door te voeren. Griekenland voldoet aan geen van beide voorwaarden, volgens het IMF.

De surpranationale instelling kan niet blijven zondigen tegen haar eigen regels, ook al omdat zij onder druk staat van haar niet-Europese aandeelhouders. Het IMF maakte een tactische fout bij de Griekse crisis. Bij dit soort reddingsoperaties speelt het fonds gewoonlijk de eerste viool, maar nam in dit geval genoegen met een tweederangsrol. Zo geraakte de verhouding met de andere schuldeiser, de EU, verwrongen.

Test

Het IMF had Europa beter zijn boeltje zelf laten opkuisen. Dat Europa daartoe niet in staat is, is de kern van het probleem, en de reden waarom de geest van een grexit altijd over de euro zal blijven hangen.

Met of zonder Griekenland, de Europese muntunie blijft een krakend kraam. Want ze is opgevat als een politiek vriendenclubje, waar de zaken zichzelf wel zouden uitwijzen, maar uiteraard in het honderd liepen bij de eerste test van de vriendschap. Een echte muntunie is pure business, een contract met harde afspraken, die ook overeind blijven in tijden van crisis, in dienst van de hele unie. Maar een begrip als algemeen belang, dat kent dit versleten continent niet meer.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content