Geef de Belgische kust meer draagkracht

‘De vergrijzing van de kust is zorgwekkend, maar het echte probleem zijn de wegtrekkende jongeren, wegens te weinig jobs en gebrek aan betaalbaar wonen. De kust heeft nood aan een evenwichtig sociaal en economisch weefsel,’ oordeelt Trends-redacteur Jozef Vangelder.

Senioren overspoelen de kust. In dit tempo zal in 2030 ruim de helft van de kustbewoners ouder zijn dan 56 jaar, zo blijkt uit een studie in opdracht van de provincie West-Vlaanderen. De golf aan pensioenmigranten heeft zijn mooie kanten. De senioren laten het geld goed rollen in de tearooms. De tijd is voorbij dat de horeca aan de kust grotendeels de deuren moest sluiten in de winter. Een groeiend legioen 60’ers en 70’ers woont nu het hele jaar aan de kust, en geniet van het leven. Elke dag een fikse wandeling of mooie fietstocht, steevast eindigend met een kop koffie voor haar en een glas Duvel voor hem.

Tot ze oudjes worden van 80 of meer, en de vereenzaming toeslaat. Hun partner is overleden, hun zorgbehoevendheid stijgt en hun mobiliteit takelt af. Ze komen tot het besef dat ze een stevig sociaal netwerk ontberen. De kinderen en kleinkinderen brengen af en toe een bezoekje, maar hebben hun eigen leven, ver weg in het binnenland. Het vroegere oord van genot is een koud kluizenaarsnest geworden.

Maar geen probleem voor Myriam Vanlerberghe (sp.a), de West-Vlaams gedeputeerde voor Welzijn. Het overtal aan senioren is net een troef voor de kust. De regio kan een voortrekkersrol spelen in het omgaan met vergrijzing, zo verklaarde ze aan het persagentschap Belga. Anders gezegd, we moeten het de oudjes aan de kust zo aangenaam mogelijk maken.

Dat mag best. Maar wie zal de factuur betalen? De kustgemeenten mogen een stormloop verwachten op de rusthuizen, assistentiewoningen en alle andere vormen van ouderenzorg. Zijn daar de nodige budgetten voor? Of zal het zorgaanbod van de privésector moeten komen, en zal dat dan betaalbaar zijn voor de gemiddelde bejaarde?

De overheid dient een degelijk ouderenbeleid te voeren, uiteraard. Maar als heel Vlaanderen vergrijst, dan heeft het weinig zin uitgerekend van de kust een proeftuin te maken, zoals Vanlerberghe wil. Die voorkeursbehandeling kan net zo goed een averechts effect hebben, en het grijze getto versterken. Het is beter dat senioren hun oude dag doorbrengen in hun vertrouwde omgeving. Vaak is dat in het dorp waar ze opgegroeid zijn of hun actieve leven gespendeerd hebben, en waar ze familie en andere vertrouwden bij de hand hebben. Dat is ook goed nieuws voor de overheidsfinanciën. Informele zorg spaart de zware kosten van formele zorg uit.

Het échte probleem van de kust is een gebrek aan economische en sociale draagkracht. Er is veel kansarmoede. Jongeren en hooggeschoolden trekken er weg, wegens te weinig jobs en een gebrek aan betaalbaar wonen. Dat laatste is – ironisch genoeg – vaak het gevolg van het verdringingseffect van de meer gefortuneerde gepensioneerden. Betaalbare woningen worden opgekocht door projectontwikkelaars om er tweede verblijven van te maken. Jonge gezinnen vinden geen huisje meer met een tuintje voor de kinderen.

De overheid moet de kust aantrekkelijk maken voor iedereen. Ook voor ondernemers, zodat zij jobs scheppen en de kust een nieuw elan geven. Het is juist dat ook de bejaardenzorg jobs oplevert, maar zo’n economische monocultuur doet tekort aan de mogelijkheden van de streek, zoals het toerisme, de recreatie en de maritieme industrie.

Oma en opa mogen gerust koffie en Duvel drinken op een terrasje aan de zeedijk. Maar alleen een evenwichtig sociaal en economisch weefsel biedt een duurzame toekomst. Wat voor Vlaanderen moet kunnen, moet net zo goed kunnen voor de kust.