‘België is de slak van Europa’

De Belgische economie is zoals de McLaren van Stoffel Vandoorne: er is nog werk aan om er punten mee te scoren. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

De Belgische economie maakt opnieuw snelheid. De start van het jaar was veelbelovend, met een economische groei van 0,6 procent in het eerste kwartaal. Als je de vertrouwensindicatoren mag geloven, zit er dit jaar mogelijk zelfs een groei van 2 procent in. Dat is niet meer gebeurd sinds de Grote Recessie.

Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten was er snel bij om op Twitter de veer op haar hoed te steken. “Mooi. En nu nog een tandje bijsteken met een groeipact en vrijheidsrecepten. Omdat liberalen weten hoe je een economie laat draaien.” Even snel counterde de oppositie. Sp-a-voorzitter John Crombez schreef op Twitter: “Ongelooflijk. Slechts 3 Europese landen groeien trager dan België omdat hier de liberalen de economie laten draaien.” Wat is het nu? De naakte groeicijfers suggereren dat de Belgische economie de snelle en betrouwbare Mercedes van formule 1-rijder Lewis Hamilton is. Maar wie dieper graaft, maakt veeleer de vergelijking met de McLaren van Stoffel Vandoorne: er is nog werk aan om er punten mee te scoren.

Erfenis

We zijn de haas van Europa als de toename van het bruto binnenlands product (bbp) de maatstaf is. Sinds de invoering van de euro in 1999 is het Belgische bbp in reële termen met een derde toegenomen, berekende Bart Van Craeynest, de hoofdeconoom van Econopolis. Van de eurolanden doet alleen Oostenrijk even goed. Dat komt ironisch genoeg door de Grote Recessie. De schade ervan bleef beperkt en het herstel verliep de eerste jaren vlot in vergelijking met de andere eurolanden. Aan die schokbestendigheid hing wel een prijskaartje. Het bbp hield vlot stand door de forse stijging van de overheidsuitgaven en de aanhoudend hoge lonen. De regering-Di Rupo leende op die manier groei van de toekomst door noodzakelijke hervormingen uit te stellen. Ze gedroeg zich als een formule 1-piloot die aan de leiding blijft door geen pitstops in te lassen, maar het op versleten banden steeds moeilijker krijgt om aan de leiding te blijven.

De Europese Commissie voorspelt dat de landen die de voorbije jaren hervormd hebben, en dus op nieuwe banden rijden, aan een inhaalrace bezig zijn. Spanje, Ierland, Nederland en zelfs Griekenland zullen dit en volgend jaar sneller groeien dan ons land. De regering-Michel heeft de Belgische bolide ook binnengeroepen voor een pitstop, wat ons de voorbije jaren wat snelheid heeft gekost. John Crombez heeft gelijk als hij stelt dat de groei van de Belgische economie in 2016 bij de traagste was. Maar dat is meer een erfenis van de vorige regering. Met de beperkte hervormingen kan de Belgische economie opnieuw het gaspedaal induwen. De snelle groei van vandaag is trouwens evenveel de verdienste van de internationale conjunctuur als van het regeringswerk. Ook Rutten gaat wat kort door de bocht.

Maar de groei van het bbp per hoofd van de bevolking is relevanter. Wat heb je eraan als het bbp met 10 procent groeit, terwijl de bevolking met 20 procent toeneemt? Het resultaat is verarming. België is in dat bedje ziek. Onze economie heeft het voordeel tegenover de buurlanden dat de beroepsbevolking is toegenomen, maar België slaagt er onvoldoende in die bonus vast te houden. In het klassement groei per hoofd van de bevolking zijn we niet de haas van Europa, maar een middenmoter. Sinds de invoering van de euro is onze welvaart per hoofd met 20 procent gestegen, berekende Bart Van Craeynest. Duitsland klokt af op 25 procent. De laatste jaren – en ook de volgende jaren zijn we veeleer de slak van Europa. In de eurozone stijgt het bbp per hoofd in de periode 2016-2018 met 1,4 procent, verwacht de Europese Commissie. Wij blijven steken op 0,7 procent in 2016 en 2017, en op 1,2 procent in 2018.

Pitstop

Die welvaartstoename met 0,7 procent per hoofd in 2017 is armtierig. Het is de traagste groei van alle eurolanden, trager zelfs dan Griekenland en Italië. Die cijfers leggen de vinger op de wonde. We slagen er veel te weinig in de toename van de bevolking, die vooral voortvloeit uit migratie, om te zetten in extra werkgelegenheid en economische groei. De werkgelegenheidsgraad van migranten en andere kwetsbare groepen in België is notoir slecht. De algemene verlaging van de belastingdruk op arbeid, te financieren met lagere overheidsuitgaven, is een noodzakelijk deel van de oplossing. Scholing is een ander belangrijk puzzelstuk. Dat gaat van de talenkennis van migranten tot het opbouwen van digitale vaardigheden voor iedereen. Een deel van de bevolking dreigt bij de volgende recessie aan de verliezende kant van de digitalisering en de globalisering te belanden. Hoog tijd voor een nieuwe pitstop.