Telenet kan een derde van zijn abonnees verliezen
De auditeur van de Raad van State is negatief over de Interkabel-deal uit 2008. Als de overeenkomst met Telenet echt wordt vernietigd, is dat slecht nieuws voor de operator.
De auditeur van de Raad van State is negatief over de Interkabel-deal uit 2008. Als de overeenkomst met Telenet echt wordt vernietigd, is dat slecht nieuws voor de operator.
De zuivere intercommunales hadden in 2007 ook anderen moeten laten bieden op de 800.000 tv-abonnees van Interkabel – en niet enkel Telenet. Dat oordeelt het Hof van Justitie in Luxemburg. Uit twee verschillende bronnen is ons bevestigd dat de auditeur van de Raad van State die redenering volgt. Het is dus hoogstwaarschijnlijk dat de Interkabel-overeenkomst met Telenet wordt vernietigd.
In 2007 en 2008 voerden Telenet en Belgacom een bittere juridische strijd over de bijna 800.000 tv-abonnees van de zuivere intercommunales. Het ging om het Limburgse Inter-Media, het Antwerpse Integan, het Brabantse PBE en het West-Vlaamse WVEM.
Verenigd in Interkabel, hadden deze intercommunales al in 1996 voor een halve eeuw gebruiksrechten gegeven aan Telenet voor “punt-tot-punt communicatiediensten”. In die tijd betekende dat telefonie. Zelf behielden de zuivere intercommunales op hun netwerk exclusiviteit voor “broadcastingdiensten”. Televisie dus. Telenet kreeg ook een voorkooprecht voor het geval de kabelnetwerken van de hand zouden worden gedaan, en een voorkeurrecht voor het geval dat het netwerk voor “multimediadiensten” zou worden opengesteld. In ruil kregen de 110 gemeenten van de intercommunales alles samen 1,51 procent van de aandelen van Telenet.
Met de opkomst van de digitale televisie richtte de Interkabel-leden een economisch samenwerkingsverband op voor de exploitatie van interactieve digitale televisie, IN.DI. Maar kon dat wel? Waren zaken zoals video-op-aanvraag en Net Gemist-broadcasting of punt-tot-punt communicatie?
Tegen 2007 waren Telenet en Interkabel al drie jaar in onderhandeling over dat dispuut. Als speldenprik had Telenet alvast PCTV gelanceerd, een streamingdienst met een aantal tv-kanalen via internet, die ook in Interkabel-gebied waren te bekijken.
Tegenstrijdige vonnissen
Toen IN.DI dan in mei 2007 aankondigde dat het toch met interactieve diensten van start zou gaan, trok Telenet naar de rechter om dat te laten verbieden. In eerste aanleg kregen de Mechelaars in kort geding gelijk. Dat zette Interkabel onder zware druk. Eind november 2007 sloot Interkabel dan een princiepsakkoord met Telenet. Zij bleven de eigenaar en de technische beheerder van hun netwerk, met hun eigen personeel, maar droegen de abonnees en de commerciële activiteiten over aan Telenet onder een erfpacht van 38 jaar. De deal leverde de gemeenten 350 miljoen euro op.
Drie dagen nadien vroeg Belgacom formeel aan de intercommunales om ook een bod te mogen uitbrengen. Die repliceerden dat Belgacom niet in aanmerking kwam, omdat het contract uit 1996 aan Telenet een voorkooprecht gaf. Bovendien zou Belgacom in het intercommunale-gebied een monopolie op televisie verwerven als het hun klanten overnam.
Belgacom probeerde in kort geding voor de burgerlijke rechtbank van Antwerpen de deal te laten schorsen. Volgens de operator kon het niet dat een publieke instantie zoals een intercommunale een contract afsloot met een privébedrijf zoals Telenet zonder een open marktbevraging te houden. In januari volgde Belgacom die zet op met een niet-bindend aanbod, waarin Belgacom bovendien beloofde de kabel ook voor andermans televisiediensten ter beschikking te stellen. Er zouden dus meerdere televisieaanbieders zijn op het netwerk van de intercommunales.
In eerste aanleg schorste de rechter de uitvoering van de Interkabel-deal, met een dwangsom van 1 miljoen euro per inbreuk. Enkele maanden later besliste de rechter in beroep echter dat hij geen rechtsmacht had in de zaak, omdat die draaide rond “de geldigheid en wettigheid van bestuursdaden” – iets waarover de Raad van State moet oordelen. Dat procedurevonnis vernietigde meteen de schorsing van de Interkabel-deal. Een paar dagen voordien had de Raad van State ironisch genoeg zelf geweigerd om de deal in kort geding te schorsen.
Telenet trekt bod op
Juridisch hangt Belgacom in de touwen. De operator reageert met een bod van 420 miljoen euro, 20 procent beter dan Telenet en nog altijd met de verzekering dat het netwerk open zou staan voor andere televisie-aanbieders. Telenet trekt zijn prijs met 77 miljoen euro op, of 7 miljoen méér dan Belgacom. Eind juni 2008 heeft Telenet het Interkabel-akkoord op zak.
Ondertussen loopt echter nog altijd de procedure ten gronde bij de Raad van State. Die stelde aan het Europese Hof van Justitie enkele prejudiciële vragen. Moest er op grond van het vrije verkeer van goederen en diensten in de EU een marktbevraging worden georganiseerd? Vormden het voorkooprecht en het feit dat consumenten mogelijk lang verstoken zouden blijven van geavanceerde diensten een “objectieve rechtvaardigingsgrond” voor het niet houden van een marktbevraging? Mochten de partijen in dat geval verder gaan dan de strikte oplossing van het geschil (bijvoorbeeld door aan Telenet een exclusief gebruiksrecht toe te kennen op het netwerk en door de klantenportefeuille aan Telenet over te dragen)?
Bom onder Telenet
Het arrest van het Europese Hof van Justitie is al op 14 november gepubliceerd, maar niet door de media opgemerkt. De uitspraak is slecht nieuws voor Telenet. De Interkabel-overeenkomst heeft een “duidelijk grensoverschrijdend belang”, stelt het Europees Hof. “Ondernemingen uit andere lidstaten zouden bij een marktbevraging belangstelling hebben getoond”, beaamt het Hof wat de Raad van State zelf al veronderstelde. En het Hof besluit dat er in dat geval voor de “openbare lichamen” van een lidstaat een transparantieverplichting geldt. Er had dus een marktbevraging moeten worden gehouden.
Waren er objectieve rechtvaardigingsgronden om andere Europese ondernemingen te discrimineren? Neen, stelt het Hof. Rechtszekerheid – het beëindigen van de betwisting tussen Telenet en Interkabel – kan niet worden ingeroepen om een overeenkomst uit te breiden zodanig dat ze in strijd is met het principe van gelijke behandeling. Economische motieven – de tv-activiteit van Interkabel zou zonder overeenkomst in waarde dalen – kunnen evenmin worden ingeroepen om fundamentele vrijheden onder het Europees verdrag te beperken.
Daarmee heeft de Raad van State de nodige munitie om de Interkabel-deal af te schieten. Twee onafhankelijke bronnen bevestigen intussen dat de auditeur van de Raad van State het Europese Hof volgt en adviseert om de overeenkomst te vernietigen.
Hoe de zaak dan moet worden opgelost, is onduidelijk. Als de deal ontbonden wordt en het netwerk van de zuivere intercommunales echt zou worden geveild, zal de opbrengst waarschijnlijk een pak hoger liggen dan in 2008. De huidige belangstelling voor kabelnetwerken staat daar borg voor.
‘Aansprakelijkheid intercommunales beperkt tot eerste 20 miljoen’
Volgens Wim Dries, toenmalig voorzitter van de zuivere intercommunale Inter-Media en nu van Infrax cvba, zijn er al afspraken gemaakt over de mogelijke gevolgen van het arrest van de Raad van State. Volgens hem is de kans “99 procent” dat de Raad van State de beslissing van de intercommunales uit 2008 vernietigt.
“De deal ongedaan maken is niet echt haalbaar. Maar met dat vonnis kan Belgacom naar de burgerlijke rechtbank stappen om een schadevergoeding te eisen. De rechtbank zou dan moeten vaststellen wat de kans zou zijn geweest dat Belgacom, bij een open marktbevraging, het pleit had gewonnen. Met Telenet is overeengekomen dat de intercommunales de eerste 20 miljoen euro van die schadeclaim voor hun rekening zouden nemen. Dat geld is nooit aan de gemeenten uitgekeerd en staat als provisie op een rekening. Wij zijn nu in overleg met Telenet.”
Wim Dries wijst erop dat de beslissing van de Raad van State de contracten tussen Telenet en Interkabel niet ongedaan maakt. Dat is een zaak voor de burgerlijke rechtbank.
Anderzijds kunnen de intercommunales de beslissing van de Raad van State niet naast zich neer leggen en gewoon verder gaan alsof er niets aan de hand is.
“Wij zullen een nieuwe beslissing moeten nemen. Wij wachten de beslissing van de Raad van State af om te kijken welke mogelijkheden we hebben. Wij hebben niet de intentie om de contracten met Telenet zomaar op te zeggen. De afspraak met Telenet was dat, als zich dit zou voordoen, wij dan in overleg gaan met Telenet om te zien welke gevolgen dit heeft”.
Wim Dries wijst er wel op dat er sinds 2008 één belangrijk element is veranderd: Telenet is nu verplicht om zijn kabelnetwerk open te stellen voor andere dienstverleners. Het moet onder meer zijn analoge en digitale televisiediensten doorverkopen (Mobistar is al kandidaat, Belgacom kan alleen aanspraak maken op de doorverkoop van de analoge tv-dienst). Telenet vecht echter die beslissing van de conferentie van regulatoren nog ten gronde voor de rechtbank aan.
Volgens Dries had de afwijzing van Belgacom indertijd alles vandoen met de verwerping van het monopolie dat zou zijn ontstaan als Belgacom én het kabel- én het ADSL-netwerk in het gebied van de zuivere intercommunales zou controleren.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier