Marc De Vos

‘Amazon imiteert Ford’

Marc De Vos Columnist

De hogere lonen bij Amazon zijn geen liefdadigheid voor werknemers, maar een investering om de groeispurt van Amazon aan te houden. Dat zegt Marc De Vos, decaan aan de Macquarie University en visiting fellow bij de denktank Itinera.

In 1914 overtuigde Henry Ford zijn raad van bestuur om de arbeiders van het autoconcern 5 dollar per dag te betalen, meer dan het dubbele van het Amerikaanse minimumloon. In 2018 heeft Jeff Bezos zijn internetbedrijf Amazon ervan overtuigd de werknemers in de Verenigde Staten minstens 15 dollar per uur te betalen, tegenover het federale minimum van 7,25 dollar.

Amazon wil leiden en het voorbeeld geven, aldus Bezos. Lofprijzingen alom, vakbonden en democratische politici voorop. Die vinden dat grote spelers zoals Amazon te weinig betalen en dat het loon van de doorsnee-Amerikaan daardoor te weinig stijgt. Ze verwijzen naar Ford als het goede voorbeeld van een bedrijf dat inzag hoe de koopkracht van de werknemers ook de voorwaarde van bedrijfssucces is. Arme werknemers kunnen nu eenmaal weinig kopen.

Daar valt natuurlijk iets voor te zeggen. Werknemers van dominante bedrijven hebben weinig alternatieven om ander emplooi te vinden. Dat drukt hun looneisen. Aangezien veel bedrijfssectoren door grote bedrijven worden gedomineerd, drukt dat over het algemeen de lonen. Aldus de theorie. Maar de praktijk bij Amazon is toch wat complexer. Die wordt niet gestuurd door dominantie, maar door concurrentie.

De detailhandel, de ruggengraat van onze moderne consumptie-economie, gaat door de e-commercerevolutie. In de Verenigde Staten groeit de onlineretail zowat drie keer sneller als de rest van de economie. Alle grote warenhuizen moeten over heel het land logistieke hubs uitrollen. Omdat de algemene Amerikaanse economie ook goed draait en de werkloosheid laag is, heerst er intense concurrentie voor het aanwerven van warenhuispersoneel.

Amazon heeft daarenboven een groot probleem met personeelsretentie. Het bedrijf is berucht voor zijn werkdruk en zijn personeelsverloop. Het kan niet doorgroeien als het zijn mensen continu moet vervangen en opleiden. De hogere lonen bij Amazon zijn dus geen liefdadigheid voor werknemers, maar een investering om de groeispurt van Amazon aan te houden en de concurrentie te verslaan. Kleinere spelers zullen die hoge lonen wellicht niet aankunnen. Andere groten zoals Walmart moeten wellicht volgen om de race niet te verliezen.

Als Amazon slaagt, zal zijn relatieve marktdominantie nog toenemen. Voor de consumenten is dat zorgwekkend. Ondertussen gaat het bedrijf ook vol door met digitalisering, automatisering en robotisering. Hoeveel duurdere werknemers er uiteindelijk zullen overschieten, is dan maar de vraag. En daar ligt de knoop. Schaarste, concurrentie en onderhandelingsmacht zijn maar één kant van de loonmedaille. De andere is productiviteit.

Amazon imiteert Ford.

De trage groei van de modale lonen in onze economie is een zaak van productiviteit. Globalisering, digitalisering en arbeidsspecialisatie, zoals outsourcing, boosten de productiviteit van goed opgeleide kenniswerkers die goed verdienen, zeker in succesbedrijven. Diezelfde factoren betekenen echter concurrentie voor andere werknemers of in andere sectoren, met loonmatiging tot gevolg.

Veel banen en banengroei zitten in sectoren waar de lonen en/of de productiviteit onder druk staan. Grote dienstensectoren, zoals de zorg of het onderwijs, kunnen niet meer betalen of productiever worden dan met onhaalbare prijzen, belastingen of schulden. Amazon kan zijn werknemers wat productiever maken, maar de legers laagbetaalde pakjesbezorgers staan elders op de payroll en zijn niet productiever te krijgen dan door ze met drones te decimeren.

De vergrijzing drukt ook de loon- en productiviteitsgroei, omdat een groter deel van de actieve bevolking in de latere fase van de loopbaan zit. Trends zoals deeltijdwerk en tijdelijke arbeid spelen ook mee: ze zijn doorgaans meer kenmerkend voor laagproductieve dan voor hoogproductieve banen of fasen.

Tel dat allemaal op, en je weet het wel. Amazon doet een goede geste die vooral goed is voor public relations en voor Amazon zelf. Wie de lonen breed wil steunen, moet veel dieper graven, naar de hefbomen voor brede productiviteitsgroei.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content