Op zoek naar een betere wereld

Marc Buelens

ONLANGS NAM IK DEEL aan een discussiepanel bij de voorstelling van Stakeholdering van Jan Van der Vurst, een boek over resultaten halen met verschillende partijen. Mij was gevraagd een en ander over macht te vertellen. Tijdens zulke panels luister je vooral naar jezelf, maar ik heb mijn uiterste best gedaan te leren van de andere panelleden: zuster Jeanne Devos, Michel Vandenbosch (jaja, van Gaia) en Saskia Van Uffelen (toen nog CEO bij Ericsson Belux).

Macht gaat opzij voor kracht. Neen, die zin heb ik niet zelf gevonden, ik vond die wel indrukwekkend sterk. Erger jij je blauw aan macht en het verkeerde gebruik ervan? Doe twee dingen. Ontwikkel een kracht, een geloof in jezelf, én mobiliseer medestanders. Voor vele managers is hun competentie hun kracht. Ik had Noël Slangen moet citeren: blijf altijd op de loopplanken van je competentie.

EEN BOEIENDE OBSERVATIE van zuster Jeanne was dat grote ongelijkheid vaak leidt tot geweld. De voorbeelden liggen voor de hand. Als je een dier beschouwt als een naamloos, gevoelloos wezen, is alle geweld toegestaan, dixit Michel Vandenbosch. Nazi’s bestempelden joden niet toevallig als ratten. De kasteverschillen in India beschouwen grote groepen van de lagere klasse soms als minderwaardig, nauwelijks als mensen. Ik heb de neiging die extreme voorbeelden te vertalen naar meer courante situaties in het bedrijfsleven. Als je jezelf veel competenter acht dan de anderen, dan begin je intellectueel geweld te gebruiken. Het werd mij ook duidelijk dat we heel snel emotioneel geweld gebruiken zodra we onze identiteit boven die van een ander stellen. Scheldpartijen op Facebook mogen dan blijkbaar zonder rem.

Ontwikkel je vermogen tot een grote kracht, en ga toch maar spaarzaam om met macht. Het maakt zelden het beste in een mens wakker.

Grote indruk maakte op mij wat Saskia van Uffelen zei over autonome werkgroepen of zelfsturende teams. Dat soort slogans botst bij mij vaak op een muur van ironie. Inspraak zonder inzicht leidt tot uitspraak zonder uitzicht – als je een voorbeeld van intellectueel geweld zoekt, dan heb je er nu eentje. Maar als CEO, stelde Saskia Van Uffelen, moet je ervoor zorgen dat je ploeg samen krachtiger wordt. Daar kan ik mij heel veel goeds bij voorstellen. Elke welmenende leidinggevende die naam waard, kan perfect zichzelf de evaluatievraag stellen: wat doe ik vandaag om minstens één lid van mijn team sterker te maken? Als je daar geen tijd voor hebt, stop dan met te zeggen dat je een effectieve leidinggevende bent of wil zijn. Voeg daar nog de Japanse definitie van management aan toe: management is mensen beter laten samenwerken. Gooi de KPI’s op een grote hoop, let op met eindeloze druk op mensen, we weten ondertussen welke burn-out-prijzen we betalen voor die aanpak.

MET DE JAREN BEN IK HELAAS wat cynischer geworden. Iets te veel gezien en gehoord. Zulke positieve boodschappen herstellen dan mijn geloof in de managementwereld. Dank u, dames en heren uit de dagelijkse praktijk, jullie die nooit opgeven en telkens herbeginnen. Tot ik natuurlijk letterlijk ‘s anderendaags lees dat Ericsson afscheid heeft genomen van Saskia van Uffelen. Ze wordt vervangen door een Fransman met een meer technisch profiel. Met als overleg botst met macht, wint macht, had ik tijdens het gesprek Mauk Mulder geciteerd. Gelukkig zijn er op dit ogenblik tienduizenden jongeren die ons de weg tonen. Zij doorbreken de patstellingen, ik heb mijn sombere feiten en cijfers over de klimaatverandering voorlopig in een diepe lade opgeborgen. Laten we het samen waarmaken.

We reizen om te leren. Op een winteravond in de Faculty Club in Leuven heb ik veel geleerd. En de op de trein tussen Oostende en Leuven las ik De Aanslag van Harry Mulisch. Radicaal gebruik van macht leidt tot intellectueel en moreel doodlopende straten. Ontwikkel je vermogen tot een grote kracht, en ga toch maar spaarzaam om met macht. Het maakt zelden het beste in een mens wakker. En hier volgen dan geen recente cynische voorbeelden.

De auteur is professor-emeritus aan de Vlerick Business School Volg mij op www.marcbuelens.com

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content