SAP draaide nog nooit zo goed. De marktleider in bedrijfssoftware wil zijn beurswaarde in de komende vijf jaar verdubbelen tot 300.000 euro. Daar zit de strategische aanpak van de Amerikaanse CEO Bill McDermott voor iets tussen. Sinds zijn aantreden wist hij de omzet van SAP telkens te verhogen.
In een land waar het gebruik van de faxmachine nog elk jaar met 10 procent groeit en de hoofdindex van de beurs wordt gedomineerd door traditionele bedrijven, is het softwarebedrijf SAP een zeldzame belofte voor de toekomst. Dat straalt de oude naam Systemen, Applicaties en Producten natuurlijk niet uit. Het bedrijf, dat is opgericht in 1972, werd vroeger smalend een ‘verzamelplaats voor werkloze natuurkundigen’ genoemd. Het personeel bij SAP is traditioneel de grootste kostenpost. Maar het bedrijf wordt door de zakenkrant Handelsblatt nu wel omschreven als ‘de enige echte wereldwijde speler van Duitsland in de digitale wereld’.
De meningen zijn verdeeld. Sommige economen wijzen erop dat SAP niet alleen staat. “Ik denk dat SAP zeer goed gepositioneerd is als Duitse onderneming”, zegt de invloedrijke econoom Achim Wambach, de topman van de denktank ZEW in Mannheim. “Maar ik geloof niet dat SAP de enige serieuze digitale speler in Duitsland is. Onze beurs staat vol met ondernemingen die honderd jaar oud zijn. Maar veel van die Duitse dinosauriërs hebben wel telkens aangetoond dat ze van binnenuit kunnen innoveren. BMW en Daimler zijn daar uitstekende voorbeelden van.”
Gemeten over de jongste tien jaar heeft de Duitse grootmacht beleggers zonder meer een mooi rendement bezorgd. Van de grote Duitse beursfondsen uit hun eredivisie DAX steeg de sportartikelenfabrikant adidas het hardst sinds de verwoestende kredietcrisis (+450%) van 2008. De Duitse grootmachten Henkel (chemie), Infineon (halfgeleiders), Fresenius (zorg) en BMW (auto) volgen daarna in het ranglijstje. SAP staat op de zevende plaats met een respectabele 180 procent rendement in tien jaar.
Ambitieus
De onderneming draaide volgens sommige criteria nog nooit zo goed. Sinds zijn aantreden wist CEO Bill McDermott de omzet van SAP telkens te verhogen. Dat was dankzij enkele strategische overnames – deze maand nog betaalde SAP 8 miljard dollar voor Qualtrics International, zijn grootste overname ooit – maar ook dankzij een sterke organische groei. Zijn salaris steeg overigens nog veel sneller, waardoor hij met meer dan 20 miljoen euro per jaar de best betaalde topbestuurder van Duitsland is geworden. Ook gewone SAP-medewerkers verdienen goed: gemiddeld 120.000 euro per jaar.
Met een beurswaarde van grofweg 120 miljard euro is SAP de waardevolste onderneming uit de DAX. De marktleider in bedrijfssoftware helpt bedrijven met het stroomlijnen van hun bedrijfsvoering. De prognoses voor 2019 en 2020 zijn onlangs een paar keer verhoogd. De onderneming heeft de ambitie uitgesproken de beurswaarde in de komende vijf jaar ruim te verdubbelen tot 300 miljard euro.
“Dat doel is op zijn zachtst gezegd erg ambitieus”, zegt Markus Golinski, portfoliomanager van Union Investment. Maar Golinski gelooft wel in SAP. “Vanwege zijn sterke marktpositie in bedrijfssoftware zal SAP ook in de toekomst onevenredig profiteren van de trend van digitalisering.”
Collega Mirko Maier van de Duitse bank LBBW is ook optimistisch over het Duitse groeiwonder. “De grote digitaliseringsslag van bedrijven is nog maar net begonnen. SAP is met zijn software betrokken bij 75 procent van de wereldwijde handelsstromen.”
Persoonlijke stijl
McDermott is de showman die schwung naar Duitsland bracht. Hij is bekend vanwege de bijzondere bril die hij draagt nadat hij op het verjaardagsfeestje van zijn vader drie jaar geleden van de trap donderde en ontsnapte aan de dood maar wel zijn linkeroog verloor. Hij was na negentig dagen alweer terug, even energiek als daarvoor.
Het succesverhaal van een van de grootste technologiebedrijven van Europa gaat volgens McDermott naar de volgende ronde. De cloud is het toverwoord. “In de VS klinkt dat als het gebruikelijke optimisme van de techelite”, schreef Handelsblatt over de tomeloze ambitie van de Amerikaan die opgroeide in een eenvoudig gezin. “Op minder inzetten zou van angst getuigen. In Europa klinkt het als megalomanie.” Zie daar het spanningsveld waarin de Amerikaan opereert.
Gerd Meissner schreef het boek SAP, Inside the Secret Software Power. Hij is gevestigd in Silicon Valley maar volgt het Duitse bedrijf op de voet. “Dergelijke krantenkoppen en stereotypen doen geen recht aan de coöperatieve leiderschapscultuur, de strategische aanpak en de persoonlijke stijl van McDermott. SAP is als geen ander Duits bedrijf zowel een product als een motor van globalisering.”
Conservatieve aard
Terwijl de Amerikaanse concurrent Salesforce met de hoogste wolkenkrabber van San Francisco de skyline voorgoed veranderde, staat het hoofdkantoor van SAP in het provinciale Zuid-Duitse Walldorf. McDermott is zich bewust van de cultuurverschillen tussen Amerikanen en Duitsers. “Amerikanen hebben de neiging snel opgewonden te raken en zijn erg emotioneel en energiek”, schreef hij in een bijdrage voor Harvard Business Review in 2016. “Wanneer ik voor een Amerikaans publiek presenteer, probeer ik ze snel te inspireren. Voor een Duits publiek moet ik de feiten benadrukken in een gedisciplineerde presentatiestijl waarin ik mijn ?zaak opbouw, alsof ik in een rechtszaal sta.”
SAP werd opgericht door een vijftal dat de leiding allang heeft verlaten. Op de achtergrond speelt medeoprichter, voorzitter en grootaandeelhouder Hasso Plattner nog wel een invloedrijke rol. “Natuurlijk stuit zijn agressieve Amerikaanse verkoopmentaliteit in Duitsland op enig onbegrip”, zegt vermogensbeheerder Golinski. “Maar van buitenaf lijken Plattner en McDermott heel goed samen te werken.”
De beurskoers van SAP schommelt net onder het hoogste niveau ooit. Beleggers laten zich niet afschrikken door de hoge koers-winstverhoudingen van vooral de Amerikaanse bedrijven in de sector van bedrijfssoftware. De Duitsers steken daar met een ratio van 26 nog behoorlijk gunstig bij af. Beleggers zijn bereid meer neer te leggen voor de spelers die het overgrote deel van de omzet uit de cloud halen.
Cloudcomputing, externe dataopslag en big data zijn de toekomst voor SAP, maar een deel van de omzet komt nog uit de verkoop van softwarelicenties, het onderhoud van systemen en advies. De omzetgroei uit die activiteiten valt kwartaal op kwartaal tegen. Het roept de vraag op of de klassieke softwareverkopen hun hoogste punt hebben bereikt. Anderzijds is het natuurlijk wel een stabiele inkomstemstroom die de risico’s van de grootschalige expansie in de cloud kan dempen.
De Duitsers willen het succes achterna van het Amerikaanse Salesforce, dat zich heeft gespecialiseerd in software als dienstverlening en clouddiensten en een van de grootste beurssuccessen is van de jongste vijf jaar. Golinski: “De trend van de cloud is niet te stoppen. Maar het migreren van complexe bedrijfssoftwaresystemen van wereldwijd opererende bedrijven naar de cloud is moeilijk en zal enige tijd vergen.”
Meissner is het daarmee eens. “Het betekent niet dat lokaal geïnstalleerde software naar de vuilnisbelt van de computergeschiedenis migreert. Hybride oplossingen zullen het IT-landschap vormgeven, vooral in grote bedrijven.” Het verwijt dat SAP te laat heeft bijgestuurd naar de cloud snijdt volgens hem geen hout. “SAP is vaak beschuldigd van aarzeling. Maar critici gaan voorbij aan de conservatieve aard van het bedrijf en degenen die de besluiten nemen. De investeringscycli zijn bovendien heel lang. Het is een van de geheimen van het succes van SAP. Haalbaarheid is minder een criterium dan verkoopbaarheid. Het bedrijf snelt niet vooruit op de behoefte van zijn klanten, maar heeft oplossingen klaar.”
Holger Mueller, een Duitse analist van het Amerikaanse onderzoeksbureau Constellation Research, bevestigt dat. “Het voordeel van Europa is dat Europeanen voorzichtige gebruikers zijn. Leveranciers en ondernemingen springen niet meteen op de nieuwste technologische oplossingen zoals in de Verenigde Staten.” SAP heeft ook volgens Mueller niet te laat bijgestuurd. “Het is pas te laat als de klanten wegrennen. Dat is niet gebeurd en de interesse voor de nieuwe oplossingen laat zien dat klanten nergens anders heen gaan.”
Volgens de marktonderzoeker Gartner zal 28 procent van alle IT-uitgaven van bedrijven tegen 2022 aan clouddiensten worden besteed. Naar applicatiesoftware, zoals ontwikkeld door SAP, gaat volgens Gartner dan zelfs 40 procent. Maar dat betekent dus ook dat de klassieke licentieactiviteiten de komende jaren wel degelijk belangrijk blijven.
Schoonheidsfoutje
De jongste jaren gaf SAP behoorlijk gas met overnames. De inkomsten uit de cloud zijn dit jaar voor het eerst hoger dan de verkoop van traditionele licenties. De winstgevendheid heeft er wel onder te lijden. Het bedrijfsresultaat kwam vorig jaar slechts uit op het niveau van zeven jaar geleden. Dat de marges onder druk staan, bleek half oktober opnieuw. Dat leidde tot ongerustheid bij beleggers, die het aandeel afstraften. Maar de zakenbank Barclays noemde dat niet meer dan een ‘schoonheidsfoutje’.
McDermott vraagt geduld en lijkt zich daarmee de Europese cultuur van het langetermijnperspectief eigen gemaakt te hebben. Hij wijst op de filosofie van oprichter Plattner. De zeventiger die de basis legde voor SAP denkt in cycli van dertig jaar en niet in cycli van een kwartaal, zoals beleggers en veel bestuurders. Met de strategische koerswijziging richting clouddiensten heeft SAP een lange termijn voor ogen, waarvoor op korte termijn een prijs wordt betaald. McDermott: “Onze medewerkers, aandeelhouders en directie zijn bereid die afweging te accepteren.”
Mueller zegt dat de Amerikaan de juiste toon aanslaat en twijfelaars prikkelt: “McDermott heeft het sceptische personeelsbestand van SAP overtuigd. Dat konden weinig mensen, zelfs de Duitse topmannen begrijpen. Maar SAP is een wereldwijd bedrijf. De culturele barrières en de taal zijn geen obstakels meer. De band met Plattner maakt McDermott uniek in de SAP-geschiedenis. McDermott komt uit de school van verkopers van Xerox. Als hij de klanten naar de nieuwe SAP-platforms weet te begeleiden, komt dat beloofde beurssucces er vanzelf.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier